Göz Korneası

Kornea, ışığın görme için göze girmesine izin verir. İşte gözün bu önemli kısmı hakkında bilmeniz gereken temel bilgiler.

Kornea Tanımı

Kornea, gözün şeffaf ön yüzeyidir. Doğrudan irisin ve göz bebeğinin ön kısmında bulunur ve ışığın göze girmesine izin verir.

Gözün ön tarafından bakıldığında, kornea boyundan biraz daha geniş görünür. Bunun nedeni, skleranın (gözün "beyazı") ön korneanın üst ve alt kısmıyla hafifçe örtüşmesidir.

Korneanın yatay çapı tipik olarak yaklaşık 12 milimetredir ve önden bakıldığında dikey çap 11 milimetredir. Ancak arkadan bakıldığında kornea, yaklaşık 11,7 milimetrelik tek biçimli bir çap ile dairesel görünür.

Ortalama korneanın merkez kalınlığı yaklaşık 550 mikron veya yarım milimetreden biraz fazladır.

Korneanın beş tabakası vardır. Önden arkaya doğru bu tabakalar şu şekildedir:

1. Kornea epiteli. Korneanın bu dış tabakası beş ila yedi hücre kalınlığında ve yaklaşık 50 mikron büyüklüğündedir; bu da onu tüm kornea kalınlığının %10'undan biraz daha azı yapar. Göz yüzeyindeki gözyaşı tabakasında sürekli olarak epitelyal hücreler üretilir ve dökülür. Tüm kornea epitelinin yeni hücrelerle değiştirilmesi için geçen süre yaklaşık bir haftadır.

2. Bowman tabakası. Bu, kornea epiteli ile alttaki stroma arasındaki geçişi oluşturan çok ince (8 ila 14 mikron) ve yoğun fibröz bir bağ dokusu tabakasıdır.

3. Korneal stroma. Korneanın bu orta tabakası, yaklaşık 500 mikron kalınlığında veya tüm kornea kalınlığının yaklaşık %90'ı kadardır. Kollajen fibriller olarak adlandırılan bağ dokusu ipliklerinden oluşur. Bu fibriller boyut olarak tek biçimlidir ve tüm kornea boyunca uzanan lamel adı verilen 200 ila 300 yassı demet halinde kornea yüzeyine paralel olarak sıralanır. Bu lamellerin düzenli yerleşimi ve düzgün aralıkları, korneanın mükemmel şekilde şeffaf olmasını sağlar.

4. Descemet zarı. Bu çok ince tabaka, stromayı korneanın alttaki endotel katmanından ayırır. Descemet zarı yaşam boyunca kademeli olarak kalınlaşır; çocuklarda yaklaşık 5 mikron ve yaşlı yetişkinlerde 15 mikron kalınlığındadır.

5. Kornea endoteli. Bu, korneanın en iç tabakasıdır. Endotelin arkası, kornea ile iris ve göz bebeği arasındaki boşluğu dolduran berrak sulu salgıyla yıkanır. Kornea endoteli yalnızca tek bir hücre tabakası kalınlığındadır ve yaklaşık 5 mikron boyutundadır. Endotel hücrelerinin çoğu altıgendir (altı kenarlı) ancak bazılarının beş veya yedi kenarı olabilir. Bu hücrelerin düzenli yerleşimi bazen endotel mozaiği olarak adlandırılır.

Kornea İşlevi

Daha önce de belirtildiği gibi, şeffaf kornea ışığın görme için göze girmesine izin verir. Ancak çok önemli bir işlevi daha vardır: Kornea, gözün odaklanma gücünün yaklaşık %65 ila %75'ini sağlar.

Gözün odaklanma gücünün geri kalan kısmı, doğrudan göz bebeğinin arkasında bulunan kristal mercek tarafından sağlanır.

Çoğu kırılma kusuru (miyopluk, hipermetropluk ve astigmatizm) korneanın optimal olmayan kavisi veya simetrisinden kaynaklanır. Presbiyopi ise kristal mercekteki yaşlanma değişiminden kaynaklanır.

Işığın göze girmesine izin vermenin ve gözün odaklama gücünün büyük bir kısmını sağlamanın yanı sıra, korneanın tek tek bölümleri özel işlevlere sahiptir:

Kornea epiteli. Kornea epiteli gözün nemli ve sağlıklı kalmasını sağlamak ve net ve sabit görüş elde etmek için gözyaşı filminin gözün yüzeyine yayılması için optimal bir yüzey sunar.

Bowman tabakası. Bowman tabakasının yoğun yapısı, kornea çiziklerinin korneal stromaya nüfuz etmesini önlemeye yardımcı olur. Dış epitel tabakayla sınırlı olan kornea aşınmaları genellikle skarlaşma olmadan iyileşir, fakat Bowman tabakasına ve korneal stromaya nüfuz eden çizikler tipik olarak görme yetisini etkileyebilecek kalıcı skarlar bırakır.

Kornea endoteli. Endoteli oluşturan tek hücre tabakası, kornea içindeki sıvı içeriğini korur. Kornea endotelinin hasar görmesi, görme yetisini ve kornea sağlığını etkileyebilecek şekilde şişliğe (ödem) neden olabilir.

Kornea Sorunları

Bir dizi rahatsızlık korneayı etkileyebilir. Daha yaygın kornea sorunları arasında şunlar vardır:

Arcus senilis. İnsanlar yaşlandıkça, genellikle korneanın çevresinde beyaz bir halka oluşur. Buna arcus senilis (korneal arkus olarak da adlandırılır) denir ve korneada en sık görülen yaşlanma değişikliğidir. Arcus senilis tipik olarak limbustan şeffaf bir kornea alanıyla ayrılır. Kolesterol ve ilgili bileşiklerden oluşan beyaz halka zar zor fark edilebilir veya çok belirgin olabilir.

Yaşlı bireylerde, korneal arkus tipik olarak kan kolesterol düzeyleriyle ilişkili değildir, ancak 40 yaşın altındaki bir kişide ortaya çıkarsa hiperlipidemi (kanda anormal derecede yüksek yağ veya lipit konsantrasyonu) olup olmadığını kontrol etmek için kan testleri yapılmalıdır.

Kornea aşınması. Çizilmiş bir kornea çok ağrılı olabilir ve göz enfeksiyonuna yol açabilir.

Şalazyon. Şalazyon, gözün dış sklerasında başlayan ancak korneayı kaplayarak tahrişe, görme sorunlarına ve gözün ön yüzünün şeklinin bozulmasına neden olabilen fibröz büyümedir.

Göz kuruluğu. Göz kuruluğunun nedeni tipik olarak gözyaşı bezlerinde ve göz kapaklarında başlasa da, kornea epitelyumunda hasara yol açarak göz rahatsızlığına ve görme bozukluklarına neden olabilir.

Kornea ülseri. Kornea ülseri, şiddetli ağrı, skarlaşma ve görme kaybına yol açabilen korneadaki apse benzeri ciddi bir enfeksiyonudur.

Kornea distrofisi. Distrofi, bir dokunun zayıflaması veya dejenerasyonudur. Fuchs distrofisi olarak adlandırılan bu en yaygın kornea distrofisi kornea endotelini etkileyerek kornea şişmesine, sisli görüşe, ışık hassasiyetine ve başka sorunlara neden olur.

Acanthamoeba keratiti. Bu, şiddetli ağrı ve görme kaybına neden olabilen çok ciddi ve ağrılı bir kornea enfeksiyonudur.

Fungal keratit. Acanthamoeba keratiti gibi fungal keratit de kontakt lens kullanıcılarını gözlük kullanıcılarından daha sık etkileyen tehlikeli bir kornea enfeksiyonudur.

Keratokonus. Normal gözlük veya kontakt lenslerle düzeltilemeyen görme sorunlarına neden olan, korneanın incelmesi ve deformasyonudur. Bazı durumlarda, keratokonustan kaynaklanan görme sorunları skleral kontakt lensler veya hibrit kontakt lenslerle düzeltilebilir. Ancak ciddi vakalarda kornea nakli gerekebilir.

Kornea ektazisi. Korneanın bu incelmesi ve deformasyonu keratokonusa benzer ancak LASIK veya diğer kornea refraktif ameliyatının nadir bir komplikasyonu olarak ortaya çıkar.

Sayfa yayınlandı 15 Eylül 2021 Çarşamba