Bir göz kaybetme: Enükleasyon ve protez göz hakkında SSS
Enükleasyon onarılamaz şekilde hasar görmüş veya ciddi düzeyde hastalık bir gözün cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Enükleasyonu zorunlu kılan koşullar şunlardır:
Ciddi göz travması
Göz kanseri
Ciddi göz hastalıkları ve enfeksiyon
Etkilenen göz çıkarıldığında, enükleasyon prosedürünü geçiren kişiye tipik olarak özel yapım bir protez göz (ayrıca yapay göz, cam göz veya oküler protez de denir) takılır.
Bir protez göz yeniden görmeyi kazandıramasa da, daha doğal bir görünüm sağlayabilir.
Modern protez gözler özel yapımdır ve diğer doğal gözün boyutu ve rengi ile sıklıkla bir cam göz "kullanan" kişiyi diğerlerinin zor fark edebileceği şekilde ayrıntılı olarak eşleştirilir.
Burada, cerrahi göz çıkarma ve protez gözlerin üretimi, takılması ve bakımı hakkında sıklıkla sorulan sorulara verilen yanıtlar bulunmaktadır.
Enükleasyon nedir?
Enükleasyon, tüm bir gözün cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Gözyuvarının dışına hareketini ve kafatasının kemikli yuvası içinde gözü çevreleyen diğer dokuları kontrol etmek için bağlanmış olan kaslar dokunulmadan bırakılır.
Bu kaslar, göz çıkarıldığında kaybedilen doku hacmini değiştiren yuvarlak (mermer benzeri) implanta bağlanır. Bunların implanta bağlanması, hastaya ameliyattan sonra yapay gözünü biraz hareket ettirmesini sağlar.
Enükleasyon ne zaman gereklidir?
Bir gözün cerrahi olarak çıkarılmasına ilişkin en yaygın nedenler: göz kanserleri (örneğin: koroidal melanom; retinoblastoma); travma; kontrol edilemez enfeksiyon; son evre glokom veya devam eden, kör bir gözde yönetilemez göz ağrısına neden olan herhangi bir rahatsızlık.
Ayrıca, nahoş kör gözler sıklıkla göz yuvasını rehabilite etmek amacıyla sıklıkla çıkarılır ve hastaya daha iyi bir kozmetik alternatif sunulur.
Enükleasyon ameliyatından hemen sonra neler bekleyebilirim?
Enükleasyon ameliyatı tipik olarak genel anestezi altında yapılır, bu nedenle prosedür sırasında herhangi bir rahatsızlık yaşamazsınız. Lokal anestezi genellikle ameliyat sonunda uygulanır, bu sayede daha sonra yoğun bakımda uyandığınızda biraz rahatsızlık yaşar veya hiç yaşamazsınız.
Yarım badem kabuğuna benzeyen küçük bir plastik konformer ameliyattan sonra şekli korumak için göz kapaklarının ardına yerleştirilir. Ara sıra, göz kapaklarına bunları birkaç günlüğüne geçici olarak dikmek için tek bir dikiş atılır.
Konformer, şişkinlik azalana ve yeterli iyileşme gerçekleşene kadar, birkaç hafta sonra takılacak yapay göz için bir yer tutucu olarak işlev görür.
Ameliyattan sonraki ilk bir veya iki gün bir baş ağrısı yaşamak yaygındır, ancak bu tipik olarak reçetesiz ağrı kesiciler ile yönetilebilir. Ara sıra, reçeteli bir ağrı kesici ilaç da gerekebilir.
Bazı hastalar, genellikle bir veya iki gün süren bulantı için ilaca ihtiyaç duyabilirler.
Enükleasyon ameliyatından hemen sonra bir basınç peçi uygulanacaktır. Bazı cerrahlar peçin ameliyat gününde çıkarılmasına ve hasta tarafından günlük olarak değiştirilmesine izin verirler, diğer yanda bazıları peçin ilk birkaç gün boyunca yerinde kalmasını zorunlu kılabilirler.
Dört ila altı gün sonraki takip ziyaretinize kadar almanız için size oral antibiyotikler ve steroidler verilebilir.
İlk takip ziyaretinizde, cerrahınız veya göz doktorunuz peçinizi çıkaracak ve cerrahi yarayı muayene edecektir. Her şey düzgün biçimde iyileşirse, size birkaç hafta boyunca günlük olarak birkaç kez alana uygulanacak topikal bir antibiyotik damla veya merhem verilecektir.
Oküler bir protez nasıl oluşturulur?
Cerrahınız, göz yuvanızın bir cam göz için hazır olduğunu düşünürse (ameliyattan yaklaşık olarak 3-6 hafta), bir okülariste yönlendirileceksiniz. Bir okülarist, özel yapım yapay gözlerde ihtisaslaşmış bir uzmandır.
Okülarist ile ilk ziyaretinizde, çalışan gözünüzün görünümüyle eşleşen bir protez gözün oluşturulması başlayacaktır.
Protez gözü yerleştirme zamanı geldiğinde, konformer çıkarılır. Konformer gibi, cam göz de göz kapaklarının arkasına ve implantın önüne takılan eğimli kabuk şekline sahiptir.
Göz yuvası, zaman içinde şeklini değiştirebilir, bu nedenle zaman geçtikçe, bir cam gözün ayarlanması ve yeniden takılması gerekebilir. Tipik olarak, protez gözler yıllık olarak okülarist tarafından parlatılmayı ve her beş ila yedi yıl değişimi gerektirir.
Son zamanlarda, Belçika’daki araştırmalar bilgisayar yardımlı tasarım ve üretimi kullanan bir oküler protezin üretilmesine ilişkin yeni bir yöntemin geliştirildiğini bildirmiştir. Göz yuvasının üç boyutlu (3B) baskılı, izsiz bir kalıp kullanılarak geliştirilen yapay bir göz 68 yaşında bir erkeğe başarıyla takılmıştır.
Araştırmacılar, bunun 3D baskı yardımıyla tasarlanan özel bir oküler proteze dair ilk vaka olduğuna inanmaktadırlar. Bu sayede, izsiz kalıplamaya ilişkin ihtiyaç ortadan kalkar ve gelecekte iyi oturan, doğal görünen yapay gözlerin geliştirilmesinde daha yüksek tutarlılık ile sonuçlanabilir.
Tüm cam gözler, camdan mı yapılmıştır?
Hayır. Bir protez göz, göz yuvası dokuları ile uyumlu olan birkaç materyalden üretilebilir.
Bir cam gözün geliştirilmesi için en yaygın biçimde kullanılan materyal, polimetil metakrilat (PMMA) denilen akrilik plastik polimerdir. Bu materyal, hafif, kırılmaya dayanıklı bir alternatif istediğinde birkaç uygulamada kullanılmaktadır. Ayrıca, akrilik veya akrilik cam olarak da bilinen PMMA’ya ilişkin ticari adlar, Plexiglass ve Lucite’i içerir.
Silikon polimerler ayrıca yapay gözleri yapmak için kullanılır.
Bir protez göz normal bir göz gibi hareket edebilir mi?
Birçok durumda, evet. Oküler protezde kullanılan cerrahi tekniklere ve materyale dayanır. İnsanlar sıklıkla çalışan gözlerinin hareketleriyle uyumlu biçimde yapay bir gözle hareketli nesneleri izleyebilmektedir.
Ancak, bir cam gözün gözbebeği boyutu sabittir ve ışık koşullarına yanıt olarak değişmeyecektir. İki gözün gözbebekleri (biri gerçek, biri yapay) her zaman kusursuz biçimde eşleşmeyecektir. Ancak daha yeni implantlara sahip yüksek kaliteli protez, çok doğal bir görünüm yaratabilir.
Göz kapaklarında ve protez gözün etrafındaki diğer yapılarda ek kozmetik prosedürler de nihai sonucu geliştirebilir.
Ayrıca, darbeye dayanıklı camlara sahip modaya uygun gözlükler de bakanların çoğunun bir kişinin cam gözünün olduğunu fark etmelerini engellemeye yardımcı olabilir.
Enükleasyon ameliyatından sonra (gören gözüme) kontakt lens takabilir miyim?
Enükleasyon geçiren ve bir cam göz takan herhangi bir kişi, darbeye dayanıklı polikarbonat camları olan gözlük satın almalıdır ve bu gözlükler daima çalışan (gören) gözünü korumak için ameliyattan sonra takılmalıdır.
Görünürde zararsız hafif kornea sürtünmesi gibi önemsiz bir göz yaralanması bile, çalışan göze sahip kişi için ciddi bir sorun olabilir ve en iyi uyan ve düzgün biçimde takılan kontakt lensler bile çok kötü sonuçlara yol açabilecek bir göz enfeksiyonu riskini artırabilir.
Protez göz ile yaşama uyum sağlama
Bir gözü kaybetmek, enükleasyon ameliyatı geçirmek ve bir cam gözün takılması duygusal olarak travmatik bir deneyim olabilir ve önemli psikolojik (ve aynı zamanda fiziksel) iyileşme dönemini gerektirebilir. Bu nedenle, danışmanlık ve destek grupları, hastanın iyileşmesi sırasında büyük yardım sağlayabilirler.
Yetenekli bir cerrahın, en son implant teknolojisinin, yetenekli bir okülaristin yardımıyla ve ailenin, arkadaşların ve uzmanların özenli desteğiyle, gözünü kaybeden bir kişi görünümünü yeniden kazanabilir ve gelecekteki yaşamında kendisini çok iyi hissedebilir.
Sayfa yayınlandı 15 Eylül 2021 Çarşamba
