Ultraviyole (UV) göz koruması için en iyi güneş gözlükleri
Güneşin ultraviyole (UV) ışınlarına çok fazla maruz kalmanın, güneş yanığı ve cilt kanserine neden olduğunu muhtemelen biliyorsunuz. Ancak, UV’nin gözlerinize de zarar verebileceğini biliyor muydunuz?
Güneşin UV ışınlarına uzun süreler maruz kalmak, katarakt, makula dejenerasyonu, pingueculae, pterjium ve fotokeratit gibi önemli göz sorunları ile ilişkilendirilmiştir.
Gözlerinizi UV’den koruma
Gözlerinizi zararlı güneş ışınlarından korumak için, gündüz açık havada bulunduğunuz zamanlarda UV’yi yüzde 100 engelleyen güneş gözlükleri takmalısınız. Gözleriniz bulutlu günlerde bile korumaya ihtiyaç duyar, çünkü güneşin zararlı UV ışınları bulut örtüsünü geçebilir.
Yüze yakın oturan yanları kapalı tarzdaki güneş gözlüğü çerçeveleri , gözlerinize yanlardan gelebilecek güneş ışığı miktarını sınırlandırmaları nedeniyle en iyi korumayı sağlarlar.
UV nedir?
Pek çok kişi ultraviyole radyasyonu "UV ışığı" olarak anmakla birlikte, UV ışınlarını göremediğiniz için bu terim teknik olarak yanlıştır. Ultraviyole radyasyon görünmezdir.
UV radyasyonun üç kategorisi vardır:
UVC
Bunlar en yüksek enerjili UV ışınlarıdır ve potansiyel olarak gözleriniz ve cildiniz için çok en zararlı olabilir. Neyse ki, atmosferin ozon katmanı neredeyse tüm UVC ışınlarını engeller.
Ancak bu aynı zamanda ozon katmanının tükenmesi anlamına gelir ve potansiyel olarak yüksek enerjili UVC ışınlarının Dünyanın yüzeyine ulaşmalarına imkân tanıyabilir ve UV ile ilgili ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
UVC ışınları, 100 ila 280 nanometre (nm) arasında değişen dalga boylarına sahiptir.
UVB
UVB ışınları, biraz daha uzun dalga boylarına (280-315 nm) ve UVC ışınlarından daha düşük enerjiye sahiptir. Bu ışınlar ozon katmanı tarafından kısmen filtrelenir, ancak birazı yine de Dünya yüzeyine ulaşır.
Düşük dozlarda, UVB radyasyonu, cildin kararmasına ve bronzlaşmaya neden olan melanin (bir cilt pigmenti) üretimini uyarır.
Ancak yüksek dozlarda, UVB ışınları cilt kanseri riskini artıran güneş yanmasına neden olabilir. UVB ışınları ayrıca cilt rengi değişimlerine, kırışıklıklara ve erken cilt yaşlanmasına dair diğer işaretlere neden olur.
Ayrıca, güneşin UVB ışınımına aşırı maruz kalmak pinguecula, pterjium ve fotokeratit ("kar körlüğü") de dahil olmak üzere bazı göz sorunlarıyla ilişkilidir.
Kornea UVB ışınlarının yüzde 100’ünü absorbe eder gibi göründüğünden, bu türdeki UVB radyasyonunun katarakta ve makula dejenerasyonuna neden olma ihtimali pek bulunmamaktadır, ki sonraki daha çok UVA maruziyeti ile bağlantılıdır (aşağıya bakın).
UVA
UVA ışınları görünür ışık ışınlarına yakındır ve UVB ve UVC ışınlarından daha düşük enerjiye sahiptir. Ancak UVA ışınları korneadan geçer ve gözün içindeki merceğe ve retinaya ulaşırlar.
UVA radyasyonuna aşırı maruz kalmak, belli katarakt tiplerinin gelişimi ile ilişkilendirilmiştir ve araştırmalar UVA ışınlarının makula dejenerasyonunun gelişiminde bir rol oynayabileceğini öne sürmektedir.
UV risk faktörleri
Açık havada zaman geçiren herhangi bir kişi, UV radyasyonundan kaynaklanan göz sorunları riski altındadır. Açık havada aldığınız UV radyasyonunun gerçek dozu, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birkaç faktöre dayanır:
Coğrafi konum
UV maruziyeti, dünyanın ekvatoru yakınındaki tropik alanlarda daha yüksektir. Ekvatordan ne kadar uzaklaşırsanız, risk o kadar azalır.
Rakım
UV maruziyeti yüksek rakımlarda daha yüksektir.
Günün saati
UV maruziyeti güneş gökyüzünde tepedeyken, tipik olarak saat 10:00 ila 14:00 arasında daha fazladır.
Ortam
UV maruziyeti genellikle geniş açık alanlarda, özellikle kum ve kar gibi yüksek düzeyde yansıtıcı yüzeyler bulunduğunda daha fazladır. Aslında, UV maruziyeti UV ışınları kardan yansıdığında neredeyse iki katına çıkarabilir. UV maruziyeti olasılığı, uzun binaların sokakları gölgelediği şehir ortamlarında daha azdır.
İlaçlar
Tetrasiklin, sulfa ilaçları, doğum kontrol hapları, diüretikler, sakinleştirici ilaçlar gibi belirli ilaçlar, vücudunuzun UV radyasyonuna duyarlılığını artırabilirler.
Çocuklar da UV korumasına ihtiyaç duyarlar
Güneşin UV radyasyonunun gözlerinize ve cildinize zarar verme riski kümülatiftir — yani, ömrünüz boyunca güneşte harcadığınız zaman ne kadar fazlaysa, tehlikenin artışı da devam eder.
Bunu akılda tutarak, çocukların gözlerini güneşten korumak özellikle önemlidir. Çocuklar genellikle açık havada yetişkinlerden daha fazla zaman geçirirler.
Aslında, bazı uzmanlar, çocukların çoğunun yetişkinlere kıyasla açık havada önemli ölçüde daha fazla zaman geçirme eğiliminde olması nedeniyle, bir kişinin ömrü boyunca gerçekleşen UV radyasyonu maruziyetinin yarısına kadarının 18 yaşından önce gerçekleştiğini öne sürmektedir.
Ayrıca, çocuklar UV ışınlarından kaynaklanan göz hasarına karşı daha savunmasızdır, zira bir çocuğun gözü içindeki mercek bir yetişkinin merceğinden daha şeffaftır ve bu da daha fazla UV’nin gözün derinine girmesine izin vermektedir.
Açık havaya çıktıklarında, çocuklarınızın gözlerinin iyi kalitede güneş gözlükleri veya fotokromik lenslerle güneşten korunduklarından emin olun. Ayrıca, çocuğunuzu UV maruziyetini daha da azaltmak için güneşli günlerde bir şapka giymeye teşvik edin.
Gözlerinizi UV’den koruyan güneş gözlüğü
Gözlerinizi güneşin zararlı ışınlarından en iyi biçimde korumak için, açık havada her zaman iyi kalitede güneş gözlüğü takın.
Tüm UV ışınlarının yüzde 100’ünü engelleyen güneş gözlüklerini isteyin. Göz doktorunuz ihtiyaçlarınız için en iyi güneş gözlüğü lenslerini seçmenize yardımcı olabilir.
Gözlerinizin etrafındaki hassas cildi mümkün olduğunca fazla korumak için, büyük lenslere sahip veya yüze yakın oturan yanları kapalı tarzda en az bir güneş gözlüğünü deneyin.
Açık havadaki yaşam tarzınıza dayalı olarak, performans güneş gözlükleri veya spor güneş gözlüklerini keşfetmek de isteyebilirsiniz..
Güneş gözlüğünün sağladığı UV koruması miktarı, lenslerin rengi ve koyuluğundan bağımsızdır.
Örneğin, açık kehribar renkli lens, koyu gri lensle aynı UV koruması sağlayabilir. Göz doktorunuz, seçtiğiniz lenslerin yüzde 100 UV koruması sağladığını doğrulayabilir.
Güneş gözlüğüne ilave olarak, güneşli günlerde geniş kenarlı şapka takmak gözlerinizin UV ışınlarına maruziyetini yüzde 50 oranında azaltabilir.
Güneş gözlükleri ve UV maruziyeti hakkında daha fazla ipucu
Gözlerinize yönelik güneş koruması hakkında pek çok yanlış anlama mevcuttur. Şunları unutmayın:
Bütün güneş gözlükleri UV ışınlarının yüzde 100’ünü engellemez
Güneş gözlüklerinizin sağladığı UV koruması düzeyinden emin değilseniz, değerlendirme için göz doktorunuza sorun. Pek çok göz doktoru, lenslerinizin engellediği UV radyasyonu miktarını ölçebilen araçlara sahiptir.
Gölgedeyken bile güneş gözlüğü takmayı unutmayın
Gölge, UV ve HEV maruziyetini bir dereceye kadar azaltmasına rağmen, gözleriniz yine de binalardan, yollardan ve diğer yüzeylerden yansıyan UV ışınlarına maruz kalacaktır.
Güneş gözlükleri yıl boyunca gereklidir
Güneş gözlükleri kışın da önemlidir, zira taze kar, UV ışınlarının yüzde 80’ini yansıtarak güneşin UV radyasyonuna olan toplam maruziyetinizi neredeyse iki katına çıkarır. Kayak veya snowboard yapıyorsanız, doğru lensleri seçmek, eğimlerde yeterli UV koruması için esastır.
Kontakt lensleriniz UV ışınlarını engellese bile, güneş gözlüklerine yine de ihtiyacınız vardır
UV engelleyici kontakt lensler sadece gözünüzün lens altındaki kısmını korur. UV ışınları lensin kapamadığı göz kapaklarınıza ve diğer dokulara yine zarar verebilir. Güneş gözlüğü takmak bu hassas dokuları ve gözlerinizin etrafındaki cildi UV hasarına karşı korur.
Cildiniz ve gözleriniz koyu renkliyse, yine de güneş gözlüğü takmanız gerekir
Koyu cilt rengi UV radyasyonu kaynaklı cilt kanseri riskini azaltsa bile, UV ışınlarından kaynaklanan göz hasarı riskiniz açık renkli cilde sahip birisiyle aynıdır.
Herkes güneşli bir günün keyfini çıkarır. Ancak, güvende kalın ve gözlerinizi güneşin zararlı UV ışınlarından korumak için doğru güneş gözlüklerine sahip olduğunuzdan emin olun.
Sayfa yayınlandı 1 Eylül 2020 Salı
