Keratokonusun nedenleri, belirtileri ve 10 tedavisi

Keratokonus progresif bir göz hastalığıdır ve gözün şeffaf ön yüzeyinin incelmesine neden olup korneayı koni şekline doğru değiştirir.

Keratokonus gözlükle düzeltilemeyen görme bozukluğuna neden olur.

Çoğu keratokonus vakası kişinin ergenliğinde veya 20’li yaşların başına görünür hale gelir. Bir veya iki gözü etkileyebilir.

Keratokonusun belirtileri ve işaretleri

Kornea şekil olarak daha da düzensiz hale geldikçe, progresif uzağı görememe ve düzensiz astigmatizm gelişir ve görme bozukluğu ve bulanık görmeyle ek sorunlar ortaya çıkar.

Göz kamaşması ve ışığa duyarlılık da keratokonus ile yaygın biçimde yaşanır.

Çoğu zaman, keratokonuslu bir kişi göz doktorunu her ziyaret ettiğinde gözlük reçetesinde değişiklikler yapılır.

Keratokonusa ne neden olur?

Yeni araştırmalar, keratokonusa yol açan korneal doku zayıflamasının nedeninin korneadaki enzimlerin dengesizliği olduğunu ileri sürmektedir. Bu dengesizlik, korneayı serbest radikaller adı verilen bileşiklerden gelen oksidatif zararlara karşı daha hassas kılar, zayıflamasına ve öne doğru şişmesine neden olur.

Oksidatif zarara ve kornea zayıflamasına ilişkin risk faktörleri, keratokonusun neden çoğu zaman aynı ailenin birden fazla ferdini etkilediğini açıklayan bir genetik yatkınlık da içerir.

Keratokonus, güneşten kaynaklanan ultraviyole ışınlarına maruziyet, aşırı göz ovuşturma,yanlış takılmış kontakt lensler ve kronik göz tahrişi ile de ilişkilidir.

Keratokonusun tedavisi

En hafif biçimdeki keratokonusta, gözlük veya yumuşak kontakt lens yardımcı olabilir. Ancak hastalık ilerledikçe ve kornea incelip, şekil olarak giderek daha düzensiz hale geldikçe, gözlük ve normal yumuşak kontakt lens yeterli görme düzeltmesi sağlayamaz hale gelir.

Progresif keratokonusa ilişkin tedaviler şunları içerir:

1. Kornea çapraz bağlama

Korneal kolajen çapraz bağlama veya CXL adı da verilen bu prosedür, keratokonusta göz yüzeyinin şişmesini durdurmak için kornea dokusunu güçlendirir.

Korneal çapraz bağlamanın amacı, klolajen lifleri birbirine bağlayan "çapa" sayısını artırarak korneayı güçlendirmektir. (Şema: Boxer Wachler Vision Institute)

Korneal çapraz bağlantısının iki versiyonu bulunur: epitel kaldırmalı ve epitelyum kaldırmasız.

Epitel kaldırmalı çapraz bağlama yönteminde, korneanın dış katmanı (epitel adı verilir) bir B vitamini türü olan riboflavinin korneaya girişine izin vermesi için kaldırılır ve ardından UV ışığıyla etkinleştirilir.

Epitel kaldırmasız yöntemde (transepitelyal çapraz bağlama adı da verilir), kornea epiteli tedavi sırasında dokunulmadan bırakılır. Epitel kaldırmasız yöntem riboflavinin korneaya girmesi için daha fazla zaman gerektirir, ancak bu tekniğin destekleyicilerine göre potansiyel avantajları daha az enfeksiyon riski, daha az rahatsızlık ve daha hızlı görme iyileşmesi şeklindedir.

Kornea çapraz bağlanması keratokonus hastaları arasında kornea transplantlarına ilişkin ihtiyacı önemli ölçüde değiştirebilir. Ayrıca, LASIK veya başka bir görme düzeltme ameliyatını takiben komplikasyonları tedavi etmenin veya önlemenin bir yolu olarak da araştırılmaktadır.

Kornea çapraz bağlantıma ve Intacs implantları kombinasyonunu kullanmak da keratokonus tedavisinde umut verici sonuçlar sergilemiştir. Ayrıca, progresif hafif ila orta düzeyde keratokonus, kornea çapraz bağlanma ve bir torik fakik IOL kombinasyonu ile güvenli biçimde ve başarıyla tedavi edilmiştir.

2. Özel yumuşak kontakt lensler

Yakın zamanda, kontakt lens üreticileri hafif ila orta düzeyde keratokonusu düzeltmek için özel olarak tasarlanmış özel yumuşak kontakt lensleri tanıtmışlardır.

Bu lensler kişinin keratokonik gözünün/gözlerinin ayrıntılı ölçümlerine göre özel olarak yapılırlar ve bazı kullanıcılar için gaz geçirgen lenslerden (GP’ler) veya diğer hibrit kontakt lenslerden daha rahat olabilirler.

Özel yumuşak kontakt lensler, özelleştirilmiş bir uyum için çok geniş bir uyum parametresi aralığında mevcut olup, keratokonik gözde daha fazla stabiliteye sahip olmak için çap olarak normal yumuşak lenslerden daha geniştirler.

Hafif keratokonusun düzeltmesi için torik yumuşak kontakt lensler ve sert gaz geçirgen lenslerin görme performansı üzerine yürütülen yakın tarihli bir çalışmada, GP lensleri düşük kontrastlı ortamlarda daha iyi görme keskinliği sağlasa da, yumuşak torik lensler yüksek kontrastlı görme keskinliği testinde eşit seviyede iyi performans göstermiştir.

3. Gaz geçirgen kontakt lensler

Keratokonus gözlükler veya yumuşak kontakt lenslerle kontrol edilemezse, gaz geçirgen kontakt lensler sıklıkla tercih edilen tedavidir. GP lensler korneanın üzerini kapatarak, görmeyi iyileştirmek üzere korneanın düzensiz şeklini düzgün, tek biçimli bir kırılma yüzeyiyle değiştirir.

Keratokonuslu bir göze kontakt lens takmak çoğu zaman zorlu ve zaman alıcı bir süreçtir. Özellikle keratokonusunuz ilerlemeye devam ederse, lensinizin uyumunu ve reçetenizi ayarlaması için göz doktorunuza sık sık gitmeniz gerekebilir.

4. Kontakt lensleri "üst üste takma"

Gaz geçirgen bir kontakt lensi koni şeklindeki kornea üzerine takmak keratokonuslu bir kişi için bazen rahatsız olabileceği için, bazı göz doktorları aynı göze iki farklı türde kontak lensin "üst üste takılması" yönünde tavsiyede bulunmaktadır.

Keratokonus için, bu yöntem gözün üzerine silikon hidrojelden üretilen gibi yumuşak bir kontakt lensin takılmasını ve ardından yumuşak lensin üzerine bir GP lensinin takılmasını içerir. Bu yaklaşım, sert GP lensi altında yumuşak lensin yastıklama gibi işlev görmesi nedeniyle kullanıcının rahatlığını artırır.

Göz doktorunuz, aynı göze iki lens takıldığında sorun olabilecek şekilde göz yüzeyinize yeterli oksijen geldiğinden emin olmak için kontakt lenslerin "üst üste" takılmasını yakından izleyecektir. Ancak, çoğu modern — hem GP hem de yumuşak — kontakt lens, güvenli bir şekilde "üst üste" takılmak için yeterli oksijen geçirgenliğine sahiptir.

5. Hibrit kontakt lensler

Hibrit kontakt lensler, yüksek düzeyde oksijen geçirgen sert merkez ile yumuşak periferik "kenar" kısmını birleştirir. Bu lensler, rahatlığı artırmak için keratokonus ve lensin merkez GP bölgesinin koni şekilli korneanın üzerini kapaması için özel olarak tasarlanmıştır.

Hibrit kontakt lensler bir gaz geçirgen kontakt lensin sert optik özellikleri ile yumuşak lenslere rakip kullanım rahatlığını birlikte sağlar. Bunlar, keratokonik bir gözün düzensiz şekline tam oturan bir uyumu sağlamak için çok geniş bir parametre yelpazesinde sunulmaktadır.

6. Skleral ve yarı skleral lensler

Bunlar, lensin periferinin ve kenarının gözün "beyazına" (sklera) oturacak kadar yeterince geniş çapa sahip gaz geçirgen kontakt lenslerdir.  

Skleral lensler skleranın büyük kısmını örterken, yarı skleral lensler daha küçük bir alanı örterler.

Skleral ve yarı skleral lenslerin merkezinin düzensiz şekilli korneayı örtmesi nedeniyle, bu lensler daha konforlu bir uyum için gözün koni şeklindeki yüzeyine baskı uygulamazlar.

Skleral lensler aynı zamanda, korneanın sadece bir kısmını örttükleri için her göz kırpmada hareket eden geleneksel gaz geçirgen kontak lenslerden de daha kararlıdır.

7. Prostetik lensler

Keratokonik gözlere lens takmak çok zor olduğu için, şiddetli hastalığı olan hastalar çoğunlukla bir prostetik kabuk şeklinde ikiye katlanan gelişmiş bir skleral lens tasarımına ihtiyaç duyarlar.

Bu özel lensler, lensin arka yüzeyinin keratokonik gözlerin benzersiz düzensizlikleriyle eşleşmesine olanak sağlamak için gelişmiş görüntüleme teknolojisi ile üretilirler.

Arka yüzey uyumunun hassas niteliği nedeniyle, yüksek kaliteli ve bireyselleştirilmiş optik özellikler cihazın ön yüzeyine yerleştirilebilirler.

Keratokonus için özel prostetik lenslerin takılması, özel teknoloji ve takma uzmanlığı gerektirir ve bazı bölgelerde mevcut olmayabilir.

8. Intacs

Intacs (Ekleme Teknolojisi) daha net görme için gözün ön yüzeyini yeniden şekillendirmek üzere periferik kornea içine cerrahi olarak yerleştirilen şeffaf, ark şekilli korneal eklerdir.

Keratokonuslu bir kişi kontakt lens veya gözlükle artık fonksiyonel görmeyi elde edemiyorsa, Intacs’e ihtiyaç duyabilir.

Çok sayıda çalışma, Intacs’in keratokonik bir gözün en iyi gözlükle düzeltilmiş görme keskinliğini (BSCVA) standart bir göz şemasında ortalama iki satır iyileştirdiğini göstermektedir.

İmplantlar çıkarılabilir ve değiştirilebilir olma avantajına da sahiptir. Cerrahi prosedür yalnızca 10 dakika sürer.

9. Topografi kılavuzlu iletken keratoplasti

Topografi kılavuzlu iletken keratoplasti (CK), gözün ön yüzeyini yeniden şekillendirmek için korneanın periferinde belirli noktalara radyo dalgalarından enerji vermek için bir el aletinin kullanıldığı bir prosedürdür.

Göz yüzeyinin bilgisayarlı görüntülemesi ile oluşturulan topografik bir "harita", bireyselleştirilmiş tedavi planları oluşturmaya yardımcı olur.

Diğer tedavi seçenekleri kadar popüler olmasa da, topografi kılavuzlu CK keratokonusun neden olduğu düzensiz astigmatizmi azaltmaya yardımcı olabilir.  

10. Kornea nakli

Bazı ilerlemiş keratokonus vakalarında tek uygulanabilir tedavi seçeneği, penetran kerastoplasti (PK veya PKP) adı da verilen kornea naklidir. Bir kornea naklinden sonra görmenizin stabil hale gelmesi aylar alabilir ve muhtemelen sonrasında daha net görmek için gözlük veya kontakt lens takmanız gerekecektir.

Ayrıca, bir nakil prosedüründen sonra enfeksiyon ve greft rejeksiyonu riski bulunur.

Bu ve diğer nedenlerden ötürü, kornea nakli genelde başka hiçbir keratokonus tedavisi başarılı olmadıysa önerilir.

Sayfa yayınlandı 1 Eylül 2020 Salı