Gözlük camı seçimi nasıl yapılır? Optik cam çeşitleri özellikleri ve faydaları

Gözlüğünüz için seçtiğiniz camlar – çerçevelerinizden daha da fazla – sıklıkla gözlüğünüzle ne kadar mutlu olduğunuzu belirleyecektir.

Ve gözlük camı satın almak kolay bir iş değildir. Esasen, yakın tarihli bir sayısında, Consumer Reports dergisinde "Camlar ve kaplamaları için öyle çok seçenek var ki, neyin satın almaya değer olduğu konusunda kolaylıkla kafa karışıklığı yaşanabilir," ifadesi kullanıldı.

Bu satın alma kılavuzu farklı gözlük camı tipleri hakkındaki abartılı reklamlardan kurtulmanıza ve en iyi özellikleri ve ihtiyaçlarınıza ilişkin değeri sunan camları ve kaplamaları seçmenize yardımcı olacaktır.

Doğru gözlük camlarını seçmek neden önemlidir?

Gözlük satın alırken, seçtiğiniz çerçeve hem görünümünüz ve hem de gözlükleri takarken rahatınız için önemlidir. Ancak seçtiğiniz gözlük camları dört faktörü etkiler: görünüm, rahatlık, görüş ve güvenlik.

İnsanların gözlük satın alırken sıklıkla yaptıkları yaygın bir hata, gözlük camı materyalleri, tasarımları ve kaplamaları seçeneklerini değerlendirirken yeterince zaman ayırmamalarıdır.

Bu makalede gözlük camlarını akıllıca satın almanız için bilmeniz gereken temeller verilmektedir.

Aşağıdaki bilgiler, gözlüklerle ilgili tüm reçeteli camlar için geçerlidir – ister uzağı görememe, yakını görememe ve/veya astigmatizmi düzeltme amaçlı tek odaklı camlara, ister presbiyopi düzeltme amaçlı progresif camlara veya iki odaklı veya diğer multifokal camlara ihtiyaç duyun.

Gözlük camı materyalleri - özellikleri ve faydaları

Cam lensler

Görme düzeltme çalışmalarının ilk günlerinde, tüm gözlük lensleri camdan üretilmiştir.

Cam lensler olağanüstü optik özellikler sunmalarına karşın, ağırdırlar ve potansiyel olarak göze ciddi zarar ve hatta göz kaybına neden olacak şekilde kolaylıkla kırılabilirler. Bu nedenlerden dolayı, cam lensler artık gözlükler için yaygın biçimde kullanılmamaktadır.

Plastik lensler

1947’de, California’da Armorlite Lens Company ilk hafif plastik gözlük lenslerini tanıttı. Lensler, 1940’ların başında PPG Industries tarafından geliştirilen termal kürlemeli plastiğin 39. formülasyonu olması nedeniyle, "Columbia Reçinesi 39"‘un kısaltması olarak CR-39 adı verilen bir plastik polimerden üretilmiştir.

Hafifliği, düşük maliyeti ve mükemmel optik kalitesi nedeniyle, CR-39 plastiği bugün bile gözlük camları için popüler bir materyal olmaya devam etmektedir.

Polikarbonat lensler

1970’lerin başlarında, Gentex Corporation güvenlik gözlükleri için ilk polikarbonat lensleri tanıttı. 1970’lerin sonuna doğru ve 1980’lerin başında, polikarbonat lensler giderek artan bir popülarite kazandı ve bugün de devam ediyor.

İlk olarak ABD Hava Kuvvetleri’nin miğfer vizörleri için, bankalar ve diğer güvenlik uygulamalarında "kurşun geçirmez camlar" için geliştirilen polikarbonat, CR-39 plastiğinden daha hafif ve önemli ölçüde darbeye daha dayanıklıdır, bu nedenle çocuk gözlüklerinde, güvenlik gözlüklerinde ve spor gözlüklerinde daha fazla tercih edilen materyal olmaktadır.

Polikarbonat gibi benzer darbe dayanımı özelliklerine sahip daha yeni hafif gözlük lensi materyali, 2001 yılında gözlük için tanıtılmış olan Trivex’tir (PPG Industries). Trivex’in potansiyel görüş avantajı, daha yüksek Abbe değeridir (aşağıya bakın).

Yüksek indisli plastik lensler

Geçtiğimiz 20 yıl boyunca, daha ince, daha hafif gözlüklere ilişkin talebe yanıt olarak, birkaç üretici yüksek indisli plastik lensleritanıtmıştır. Bu lensler CR-39 plastik lenslerden daha ince ve daha hafiftir, çünkü daha yüksek refraksiyon indisi (aşağıya bakın) ve ayrıca daha düşük özgül ağırlığa sahip olabilirler.

Burada, refraksiyon indisi ve lens kalınlığına göre düzenlenmiş popüler gözlük lensi materyalleri verilmektedir (oldukça iyi maliyet göstergeleri). Lens camı hariç olmak üzere, bunların tümü plastik materyaldir.

Refraksiyon indisi

Bir gözlük lensi materyalinin refraksiyon indisi (veya refraktif indeks), ışığın materyal içinde ne kadar hızlı ilerlediğine dayanan materyalin ışığı ne kadar verimli biçimde kırdığının (büktüğü) göreli bir ölçütü olan bir sayıdır.

Özellikle, bir lens materyalinin refraksiyon indisi, bir vakum içindeki ışığın hızının, lens materyalindeki ışığın hızına bölünmesiyle elde edilen orandır.

Örneğin, CR-39 plastiğinin refraksiyon indisi 1,498’dir, bu da ışığın bir vakum içerisindeki hareketine nazaran CR-39 plastiği içinde yaklaşık yüzde 50 daha yavaş ilerlediği anlamına gelir.

Bir materyalin refraksiyon indisi ne kadar yüksekse, ışık onun içinde o kadar daha yavaş ilerler, bu da ışık hüzmelerinin daha fazla bükülmesi (refraksiyon) ile sonuçlanır. Bu nedenle, bir lens materyalinin refraksiyon indisi ne kadar yüksekse, ışığı aynı derecede bükmek için daha düşük refraksiyon indisli bir lens olarak o kadar daha az lens materyali gerekir.

Diğer deyişle, belirli bir gözlük lensi kuvveti için, daha yüksek bir refraksiyon indisine sahip bir materyalden üretilen bir lens daha düşük refraksiyon indisine sahip bir materyalden üretilen bir lensten daha ince olacaktır.

Mevcut gözlük lensi materyallerinin refraksiyon indisi 1.498 (CR-39 plastiği) ila 1,74 arasında değişir (yüksek indisli plastiğin belirli bir çeşidi). Bu nedenle, aynı reçeteli güç ve lens tasarımı için, CR-39 plastiğinden üretilen bir lens mevcut olan en kalın lens olacak ve 1,74’lük yüksek indisli bir plastik lens en ince olacaktır.

Abbe değeri

Bir lens materyalinin Abbe değeri (veya Abbe sayısı) lensin ışığın farklı dalga boylarını ışık lensten geçerken, ne kadar geniş biçimde dağıttığına dair objektif bir ölçüttür. Düşük bir Abbe değeri olan lens materyali fark edilebilir kromatik sapmaya neden olabilecek yüksek bir dağılıma sahiptir – kromatik sapma, nesneler özellikle ışıklar etrafında renkli haleler olarak görünebilir bir optik hatadır.

Var olduğunda, en fazla, kromatik sapma gözlük lenslerinin dış kenarı içinden bakıldığında fark edilebilir. En az, lenslerin merkezi optik bölgesi içinden doğrudan bakıldığında fark edilebilir.

Gözlük lensi materyallerinin Abbe değerleri, yüksek bir 59 (mercek camı) ila düşük bir 30 (polikarbonat) değeri arasında değişir. Abbe sayısı ne kadar düşükse, lens materyalinin kromatik sapmaya neden olma ihtimali o kadar yüksektir.

Abbe sayısına, bu kullanışlı optik kalite ölçütünü tanımlayan Alman fizikçi Ernst Abbe’nin (1840-1905) adı verilmiştir.

AYRICA BAKINIZ: Lenslerinizi çizmeden gözlüklerinizi nasıl temizlersiniz

Asferik tasarım

Yüksek refraksiyon indisine sahip bir lens materyalini seçmeye ek olarak, lenslerinize daha ince, daha çekici bir profil vermenin başka bir yolu da asferik bir tasarımı seçmektir.

Asferik tasarımlar — lens eğiminin lensin merkezinden kenarına kademeli olarak değiştiği durumlarda – lens üreticilerinin gözlük lenslerini üretirken lenslerin optik performansını düşürmeden daha düz eğimler kullanmalarını sağlar.

Asferik lenslerin geleneksel (sferik) lens tasarımlarından daha düz olmaları nedeniyle, daha iyi görünüm için kullanıcının gözlerinde daha az istenmeyen büyütmeye neden olurlar. Bazı durumlarda, asferik tasarımlar kullanıcının periferik görme netliğini de iyileştirir.

Çoğu yüksek indisli plastik lensler, lenslerin hem görünümünü hem de optik performansını optimize etmek için asferik tasarımlarla üretilirler. Polikarbonat ve CR-39 lensleriyle, asferik bir tasarım çoğunlukla lenslerin maliyetini artıran bir seçenektir.

Minimum merkez kalınlığı (veya kenar kalınlığı)

Darbe dayanımı için BS/EN standartları bulunmaktadır ve bu nedenle de bir optik laboratuvarının lenslerinizi ne kadar ince üretebileceğine ilişkin bir sınır bulunmaktadır.

Miyopluk düzeltme amaçlı (içbükey) lenslerde, lensin en ince kısmı ortada veya yakınında bulunan optik merkezdir. Hipermetropluk düzeltme amaçlı (dışbükey) lenslerde, lensin en ince kısmı kenarlarıdır.

Üstün darbe dayanımı nedeniyle, miyopluğu düzelten polikarbonat ve Trivex lensler sadece 1,0 mm’lik bir merkez kalınlığında üretilebilir ve yine de BS/EN darbe dayanımı standardını geçebilirler. Diğer materyallerden üretilen miyopluk düzeltme amaçlı lenslerin standardı geçmek için merkezde daha kalın olmaları gerekecektir.

Gözlük çerçevelerinizin boyutu ve şekli, özellikle yüksek numaralı bir reçeteniz varsa, lenslerinizin kalınlığını da etkileyecektir. Daha küçük, iyi merkezlenmiş bir çerçeve seçmek, seçtiğiniz lens materyaline bakılmaksızın, lenslerinizin kalınlığını ve ağırlığını önemli ölçüde azaltabilir.

Genellikle, reçeteniz için en ince lensler, küçük bir çerçevede kullanılan, yüksek indisli bir materyalden üretilen asferik lensler olacaktır.

Gözlük lensi işlemleri

En rahat, en dayanıklı ve en iyi görünen gözlükler için, aşağıdaki lens işlemleri temel olarak değerlendirilmelidir:

Eğer güneş gözlüğünü dışarda takmayacaksanız, gözlük camlarınızın UV ışınlarını yüzde 100 engellediğinden emin olun. Bazı lens malzemeleri ek kaplamasız olmaz.

Çizilmeye dayanıklı kaplama

Tüm hafif gözlük lensi materyalleri (tabloya bakın) cam lenslere nazaran daha yumuşak ve çizilmelere ve aşınmalara karşı daha eğilimli yüzeylere sahiptir. Ayrıca, en yumuşak gözlük lensi, darbeye en dayanıklı olandır: polikarbonat. Ancak tüm plastik ve yüksek indisli plastik lensler yeterli lens dayanıklılığı için fabrikada uygulanan çizilmeye dayanıklı kaplama gerektirirler.

Günümüzün modern çizilmeye dayanıklı kaplamalarının (sert kaplama olarak da anılır) çoğu, gözlük lenslerinizi neredeyse cam kadar çizilmeye dayanıklı yapabilir. Ancak, gözlüklerinize düşkünseniz veya çocuklarınız için gözlük satın alıyorsanız, belirli zaman dönemi için çizilmelere karşı bir garantiyi içeren lensler isteyin.

Yansıtıcı olmayan kaplama

Bir yansıtıcı olmayan (YO) kaplama tüm gözlük lenslerini daha iyi kılar. YO kaplamaları özellikle geceleri kontrastı ve berraklığı azaltan lenslerdeki refraksiyonu ortadan kaldırır. Ayrıca, lenslerinizi neredeyse görünmez kılar, bu nedenle, daha iyi göz teması kurabilirsiniz ve diğerleri lenslerinizdeki refraksiyonlardan etkilenmezler. YO kaplamalı lenslerin fotoğraflarda daha az parlama noktası olma ihtimali bulunur.

Yansıtıcı olmayan kaplama özellikle yüksek indisli lensleri seçerseniz önemlidir, çünkü bir lens materyalinin refraksiyon indisi ne kadar yüksekse, lensler ışığı o kadar fazla yansıtır. Esasen, YO kaplama uygulanmadıkça, yüksek indisli lensler önemli ölçüde daha fazla parlamaya neden olarak, CR-39 lenslerden yüzde 50’ye varan oranlarda ışığı daha fazla yansıtabilirler.

UV engelleme işlemi

Bir kişinin yaşam süresi boyunca güneşin zararlı ultraviyole (UV) radyasyonuna kümülatif maruziyeti katarakt ve makula dejenerasyonu dâhil olmak üzere yaşla ilgili göz sorunlarıyla ilişkilendirilmiştir.

Bu nedenle, insanlar erken çocukluktan başlayarak gözlerini UV’ye karşı korumalıdır. Neyse ki, polikarbonat ve neredeyse tüm yüksek indisli plastik lensler, lens materyalinin emici karakteristikleri nedeniyle yüzde 100 tümleşik UV korumasına sahiptir.

Ancak, CR-39 plastik lenslerini seçerseniz, bu lenslerin diğer lens materyalleri tarafından karşılanan eşit UV korumasını sağlamak için uygulanan ek bir kaplamaya ihtiyaç duyduklarının farkında olun.

Fotokromik işlem

Bu lens işlemi, gözlüklerin güneşin UV ve yüksek enerjili görünür (HEV) ışık hüzmelerine yanıt olarak otomatik olarak kararmalarını ve ardından iç mekanda çabucak şeffaflaşmasını sağlar. Fotokromik camlar neredeyse tüm lens materyallerinde ve tasarımlarında mevcuttur.

Gözlük camlarının ve çerçevelerinin maliyeti

Seçtiğiniz camların ve cam işlemlerinin türüne ve ihtiyacınız olan lens tasarımına bağlı olarak, gözlük lensleriniz, – en yeni tasarım çerçevelerinizi seçseniz bile – kolaylıkla seçtiğiniz çerçevelerden daha fazlasına mâl olabilir.

Sonraki gözlüğünüz için ödediğiniz miktar, görüş ihtiyaçlarınız, modaya uygunluk arzularınız ve gözlüğünüzün maliyet kısmını karşılayan göz sigortasına sahip olup olmadığınız dâhil olmak üzere pek çok faktöre dayanacaktır.

Üstün kaliteli yansıtıcı olmayan kaplamalı yüksek kaliteli tasarım çerçeveler ve asferik, yüksek indisli progresif camları seçerseniz, gözlüklerinizin maliyetinin 500£’u aşması anormal değildir.

En iyi değeri elde etmek için, değerlendirdiğiniz ürünlerin özelliklerini ve faydalarını anlamak ve güvenilir bir göz doktorunun yardımıyla akıllıca seçim yapmak esastır.

YAKININIZDA BİR GÖZ UZMANI VEYA BİR GÖZLÜKÇÜ BULUN: Yer bulma aracımız, randevuların ayarlanmasını kolaylaştırmak için yakınınızdaki göz uzmanlarını ve gözlükçüleri listelemektedir.

Gözlük camları satın alırken, hiçbir şey uzman tavsiyesinin yerini tutamaz.

Gözlük camları satın almak ürkütücü olabilir, ancak öyle olmak zorunda değildir. Önemli olan, güvenebileceğiniz kaynaklardan kesin, önyargısız gözlük camı bilgisi almaktır.

Gözlüğünüzden en fazla memnuniyeti elde etmek için, bu kılavuzun kullanılmasına ek olarak, Consumer Reportstarafından belirtilen bu tavsiyeyi izleyin: Göz muayenesi sırasında, hangi gözlük camlarının ve cam işlemlerinin belirli ihtiyaçlarınız ve gözlük reçeteniz için en iyi olduğunu göz doktorunuza sorun.

Sayfa yayınlandı 2 Eylül 2020 Çarşamba