Vi-rút Corona: Mắt có vai trò như thế nào trong lan truyền vi-rút corona
Các chuyên gia chăm sóc mắt và chuyên gia y tế nói cho rằng mắt của chúng ta đóng vai trò quan trọng trong việc làm lan truyền và phòng ngừa bùng phát dịch bệnh COVID-19 do vi-rút Corona gây ra trên toàn thế giới.
Để giảm nguy cơ bị nhiễm bệnh COVID-19, hãy tránh chạm tay chưa rửa sạch lên mắt, mũi và miệng của bạn. Chính màng nhầy (màng lót các khoang khác nhau trong cơ thể) dễ lây truyền vi-rút này nhất.
Để tránh vô tình làm lây vi-rút này cho người khác, người ta khuyến cáo rằng ngay cả những người không có dấu hiệu nhiễm bệnh cũng phải đeo khẩu trang khi đến nơi công cộng.
Khẩu trang có thể làm giảm sự lây lan của vi-rút Corona từ những người không có triệu chứng nhiễm vi-rút này. Tuy nhiên, theo tiến sĩ Deborah Birx, điều phối viên phản ứng với vi-rút Corona tại Hoa Kỳ thì khẩu trang không bảo vệ được mắt bạn.
Vi-rút Corona chủng mới có liên quan như thế nào đến mắt bạn?
Mối quan hệ giữa lan truyền vi-rút Corona và mắt bạn khá là phức tạp.
Người ta cho rằng vi-rút Corona lây lan từ người sang người chủ yếu qua “giọt hô hấp” do ai đó ho hoặc hắt hơi vào trong không khí, rất giống với hình thức lây lan vi-rút cúm. Những giọt này có thể rơi vào miệng hoặc mũi của những người ở gần đó, và họ có thể hít chúng vào phổi.
Những giọt hô hấp cũng có thể lan đến mắt bạn khi bạn chạm tay vào mặt rồi sau đó chạm tay chưa rửa sạch lên mắt.
Các chuyên gia y tế không chắc liệu ai đó có bị nhiễm vi-rút này hay không nếu chạm tay lên một bề mặt hoặc đồ vật, chẳng hạn bàn hoặc tay nắm cửa có vi-rút Corona trên đó rồi lại chạm tay lên mắt, mũi hoặc có thể là mắt.
Đây là lý do tại sao Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) lại khuyến cáo rửa tay kỹ với nước ấm và xà phòng thường xuyên hàng ngày với mỗi lần tối thiểu 20 giây.
Bác sĩ tin rằng ông bị nhiễm COVID-19 qua đường mắt
Bác sĩ chuyên khoa hô hấp Wang Guangfa từ Đại học Peking tin rằng ông vị nhiễm COVID-19 trong lúc không đeo đồ bảo hộ mắt khi điều trị cho các bệnh nhân tại phòng khám ở Trung Quốc. Mặc dù các chuyên gia y tế nói điều này có thể xảy ra, nhưng có lẽ không chắc chắn.
Theo báo cáo của Wang, mắt trái của ông trở lên viêm sau đó, tiếp theo là sốt và tích dịch nhầy trong mũi và họng. Sau đó ông được chẩn đoán mắc COVID-19.
Bác sĩ Jan Evans Patterson, giáo sư y khoa và bệnh học tại khoa các bệnh truyền nhiễm tại trường y Long School of Medicine ở UT Health San Antonio, Hoa Kỳ xác nhận rằng kịch bản giống như của Wang là có khả năng xảy ra.
Theo bà, trong tình huống của Wang, các giọt hô hấp từ người bị nhiễm bệnh có thể đã bắn vào mắt của ông ấy hoặc vào các màng nhầy khác.
Tuy nhiên, theo tiến sĩ Stephen Thomas, trưởng khoa các bệnh truyền nhiễm tại đại học y khoa SUNY Upstate Medical University ở Syracuse, New York (Hoa Kỳ) thìnhìn chung có quá nhiều điều chưa biết về lây truyền COVID-19 đến nỗi việc nhiễm vi-rút qua tiếp xúc tay-với-mắt “có vẻ hợp lý nhưng lại không chắc”.
Kính có thể có một số tác dụng bảo vệ khỏi lây truyền vi-rút Corona
Viện Nhãn khoa Hoa Kỳ khuyến nghị những người đeo kính áp tròng nên tạm thời chuyển sang kính mắt để giảm nguy cơ nhiễm vi-rút gây bệnh COVID-19, đây là bệnh hô hấp có thể dẫn đến tử vong.
Theo nhóm nhãn khoa thì người đeo kính áp tròng chạm vào mắt thường xuyên hơn người đeo kính mắt.
Tuy nhiên, theo Hiệp hội Nhãn khoa Hoa Kỳ thì kính áp tròng là an toàn với điều kiện người đeo tuân thủ chỉ dẫn sử dụng kính.
Kính mắt và kính râm không ngăn hoàn toàn được những giọt hô hấp bay về phía bạn. Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe cho rằng kính an toàn, bảo vệ các mé tiếp xúc và vùng quanh mắt, có thể giúp bảo vệ tốt hơn.
WHO đưa ra những khuyến nghị cụ thể về kính an toàn cho những người thường xuyên chăm sóc cho bệnh nhân COVID-19.
Vi-rút Corona và viêm kết mạc
Những bệnh nhân bị nhiễm vi-rút Corona chủng mới có thể xuất hiện các triệu chứng về mắt.
Viêm kết mạc là tình trạng viêm màng che phủ phần bên trong của mí mắt và phần trắng của mắtcủng mạc). Người ta thường gọi là “bệnh đau mắt đỏ.” Viêm kết mạc thường có biểu hiện là mắt bị nhiễm trùng, đỏ mắt, “ẩm ướt và đẫm nước”.
Người ta biết rằng viêm kết mạc do vi-rút xuất hiện cùng nhiễm trùng đường hô hấp trên (cảm lạnh, cúm v.v…) và có thể là triệu chứng của vi-rút COVID-19. Một nghiên cứu gần đây của các bệnh viện trên khắp Trung Quốc, được công bố trên tạp chí New England Journal of Medicineđã phát hiện thấy “nghẹt mũi do viêm kết mạc” hoặc mắt đỏ, nhiễm trùng mắt ở chín trong số 1.099 bệnh nhân (0,8%) có chẩn đoán khẳng định nhiễm vi-rút Corona.
Một nghiên cứu trên tạp chí Journal of Medical Virology với 30 bệnh nhân nhập viện vì COVID-19 thì chỉ một bệnh nhân được chẩn đoán bị viêm kết mạc. Dựa trên thông tin này, khả năng do viêm kết mạc là thấp.
Hơn nữa, theo một nghiên cứu mới công bố trên Ophthalmology thì nguy cơ truyền vi-rút Corona chủng mới qua nước mắt là thấp. Các nhà nghiên cứu đã xét nghiệm các mẫu nước mắt lấy từ các bệnh nhân nhiễm COVID-19 tại Singapore.
Vi-rút Corona là gì?
Các báo cáo về vi-rút Corona chủng mới (hay còn được gọi là COVID-19) xuất hiện lần đầu tiên vào cuối tháng 12 năm 2019 tại Vũ Hán, Trung Quốc.
Vi-rút Corona là một nhóm các vi-rút thường gặp. Theo Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ, một số vi-rút này chỉ ảnh hưởng đến động vật (chẳng hạn như dơi, mèo, lạc đà và gia súc), trong khi các loại khác cũng ảnh hưởng đến người.
COVID-19 có thể gây ra các bệnh nhẹ như cảm lạnh thông thường, hoặc để lại nhiều hậu quả hơn như viêm phế quản, viêm phổi và suy thận. Những trường hợp nặng nhất có thể đe dọa tính mạng. Theo Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) thì đây là loại vi-rút Corona đã biết thứ 7.
Vi-rút Corona chủng mới lây nhiễm ra sao?
Vi-rút Corona có khả năng lây nhiễm cao, nhưng vẫn chưa rõ khả năng lây nhiễm so với cảm cúm thông thường như thế nào.
Theo CDC thì nếu một người bị COVID-19, họ có khả năng lây nhiễm trong thời gian dài hơn so với nếu họ bị cúm.
Cả hai loại bệnh này đều lây từ người sang người qua các giọt bắn do người bị bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện bắn vào không khí. Nhưng có thể có một khác biệt: Theo đại học Johns Hopkins Medicine thì COVID-19 có thể lây qua đường không khí, có nghĩa là những giọt li ti trong không khí có thể gây bệnh cho những người khác, ngay cả sau khi người mắc bệnh không còn ở gần đó nữa.
Vi-rút Corona có thể tấn công bất cứ ai. Thật may là hầu hết mọi người đều hồi phục. Diễn viên nam người Mỹ là Tom Hanks và Thủ tướng Anh Boris Johnson chỉ là hai trong số những người nổi tiếng đã bị nhiễm vi-rút Corona.
"Thật khó để diễn tả bằng lời về sự biết ơn của tôi với NHS vì đã cứu mạng tôi," Johnson viết dòng tweet. "Nỗ lực ở nhà của hàng triệu người trên khắp cả nước đã được đền đáp xứng đáng. Chúng ta sẽ cùng nhau vượt qua thách thức này, vì chúng ta đã vượt qua nhiều thách thức trong quá khứ."
Vi-rút Corona chủng mới có những triệu chứng nào?
Theo WHO, COVID-19 có các triệu chứng như bệnh hô hấp từ nhẹ đến nặng kèm sốt, ho và khó thở. Ngoài ra còn có các triệu chứng như chảy nước mũi, đau họng và đau đầu.
Một số người báo rằng nói họ thấy dấu hiệu sớm như mất vị giác hoặc khứu giác — ngay cả trước khi ai đó có những triệu chứng khác của vi-rút Corona.
Các y tá tại một viện dưỡng lão ở Kirkland, Washington nói với CNN rằng "đỏ mắt" là một triệu chứng thường gặp trong số hàng tá bệnh nhân đã chết ở đó. Seattle là điểm nóng ban đầu về các trường hợp nhiễm vi-rút Corona tại Hoa Kỳ, và viện dưỡng lão là tâm điểm của đợt bùng phát này.
Hầu hết mọi người đều chỉ có những triệu chứng nhẹ. Nhưng một số người, thường là những người già hoặc có các biến chứng y khoa khác, gặp phải những triệu chứng nặng hơn, gồm cả viêm phổi, mà có thể dẫn đến tử vong.
Các triệu chứng thường xuất hiện từ hai đến 14 ngày sau khi phơi nhiễm với vi-rút này.
COVID-19 được chẩn đoán bằng cách nào?
Các chuyên gia y tế chẩn đoán vi-rút Corona bằng cách xét nghiệm mẫu hô hấp hoặc mẫu máu hoặc các dịch cơ thể khác trong phòng thí nghiệm.
Có thuốc điều trị hay vắc-xin phòng vi-rút Corona chủng mới này chưa?
Tính đến ngày 10 tháng 2 năm 2021, ít nhất hai loại vắc-xin COVID-19 (do các công ty dược phẩm là Pfizer và Moderna sản xuất) đã có bản thương mại để dùng trên toàn thế giới, và hơn 170 loại vắc-xin tiềm năng đang trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng, đây là thông tin từ liên minh vắc-xin toàn cầu, Gavi.”
Làm cách nào bạn có thể giảm rủi ro mắc vi-rút Corona?
CDC khuyến cáo các bước phòng nhiễm vi-rút Corona chủng mới như sau:
Làm sạch tay thường xuyên
Rửa tay thường xuyên với xà phòng và nước trong tối thiểu 20 giây, đặc biệt là sau khi bạn đã đến nơi công cộng, đi ăn, đi vệ sinh, xì mũi, ho hoặc hắt hơi.
Tránh chạm vào mắt, mũi và miệng càng nhiều càng tốt, đặc biệt là bằng tay chưa rửa sạch.
Giảm phơi nhiễm
Tránh tiếp xúc gần với những người bị ốm.
Ở nhà nếu bạn bị ốm — trừ trường hợp để chăm sóc y tế.
Che miệng và mũi khi ho và hắt hơi
Dùng khăn giấy hoặc phần trong của khuỷu tay để che miệng và mũi khi bạn ho hoặc hắt hơi.
Vứt khăn giấy đã sử dụng vào thùng rác.
Rửa tay ngay lập tức với xà phòng và nước trong ít nhất 20 giây sau khi ho hoặc hắt hơi.
Đeo khẩu trang khi đến nơi công cộng, khẩu trang này phải che cả mũi lẫn miệng.
Vệ sinh và khử trùng các bề mặt
Theo báo cáo từ CDC, hiện có bằng chứng cho thấy vi-rút Corona chủng mới này vẫn tồn tại hàng giờ đến vài ngày trên các bề mặt làm bằng nhiều vật liệu khác nhau. Vệ sinh các bề mặt bẩn nhìn thấy được rồi sau đó khử trùng là biện pháp thực hành tốt nhất để phòng ngừa COVID-19 và các bệnh hô hấp do vi-rút khác trong nhà và các khu vực công cộng.
Mặc như thế nào để hạn chế lây lan COVID-19
Nếu bạn dự định đến cửa hàng tạp hóa, dắt chó đi dạo hoặc chạy bộ để tập thể dục, hãy đeo khẩu trang vải che miệng bất cứ khi nào bạn ở nơi công cộng. Không cần phải thời trang, nó chỉ nhằm giúp hạn chế lan truyền vi-rút.
Điều này đúng ngay cả khi bạn không có triệu chứng của COVID-19 bởi bạn có khả năng nhiễm vi-rút mà không có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào của bệnh.
Trang được xuất bản trong Thứ Tư, 18 tháng 8, 2021
